Wertha Brouwerij

Achtergrond informatie

Aan het begin van de 20e eeuw telde het stadje Weert maar liefst zeven brouwerijen. De Valk, De Kroon, De Ster, De Nijverheid, Het Slot, Sint Jan en Brouwerij het Wapen van Weert.

Brouwerij de Ster

Brouwerij de Ster, gelegen aan de Hogesteenweg aan de hoek met de Oelemarkt, zou aan de wieg staan voor de later Wertha Brouwerij. De Ster was eigendom van het ondernemersduo Hub Coolen, die ook directeur was, en Constant Janssens-Wadeleux. Hub Coolen was tevens een actief man in het Weerter vereniginsgleven. Toen Coolen stierf, werd André Loix, zoon van een kantonrechter, medefirmant.

Op de Duitse toer

Het de medefirmant Constant Janssens die in nieuwe ontwikkelingen op bier gebied toekomst zag. Hij stuurde een 19-jarige neef, Jos Mathijsen, naar Duitsland om zich te bekwamen in en zich op de hoogte te stellen van de nieuwste methodes. Een jaar later bij terugkomst in Weert werd hij directeur van een nieuw opgerichte brouwerij: De Wertha. Geheel in lijn met zijn Duitse ervaringen besloot Jos Mathijsen de bouwtekeningen te laten vervaardigen door de Keulse architect Aug. Grimm. We schrijven inmiddels 1909 en de Wertha Brouwerij opereerde vanuit een geheel nieuw pand langs de Zuid-Willemvaart. Enkele jaren na de start van de nieuwe brouwerij trad Constant Mathijsen, broer van Jos, toe tot het partnerschap.

Klantenkring

Terwijl De Wertha technologisch gezien de andere Weerter brouwerijen ver voor was, was volgens Jos Mathijsen vooral het opbouwen van een klantenkring toch de grootste uitdaging uit die beginjaren. De beide broers investeerden hierin veel tijd. Constant Mathijsen nam Weert voor zijn rekening terwijl Jos Mathijsen de buitengebieden moest veroveren. Op deze manier breidde De Wertha haar afzetgebied uit tot Roermond en Posterholt, en werd er zelfs al voor de eerste wereldoorlog naar België (Maaseik en de minstad Asch) geëxporteerd. Per fles, inhoud onbekend, kostte het Wertha bier destijds 3 cent.

Alleen over

Binnen de brouwerijsector was al langere tijd een overname-tendens gaande, die er voor zorgde dat er steeds minder bedrijven overleefden. Voor de toepassing van de nieuwe technieken en de lage gistingsmethode waren immers omvangrijke investeringen nodig waar vele niet in mee konden of wilden. Ook in Weert sloeg dit genadeloos toe. Toen de eerste wereldoorlog voorbij was, was alleen De Wertha nog over.

Bloei

Toen begon ook de grootste bloeitijd van de brouwerij. Het bedrijf werd hierdoor omgevormd tot een Naamloze Vennootschap, en er kwam zelfs een aparte N.V. Export Bierbrouwerij Wertha. De productie groeide flink, onder andere door de overname van enkele brouwerijen in Beesel, Stevensweert, Swalmen, Thorn en Wessem. Een strategische beslissing die goed uitpakte was het besluit om niet mee te doen aan een prijsafspraak die door de landelijke Brouwersbond werd gemaakt met als doel om de onderlinge concurrentie tussen brouwerijen tegen te gaan en hierdoor de prijs van het bier op deze manier kunstmatig hoog te houden. Omdat Jos en Constant Mathijsen dus niet meededen bleven ze in Weert en omstreken voor een lagere prijs bier leveren. Mede mogelijk gemaakt dat ondanks een boycot door de Brouwersbond de Weerter kasteleins besloten, eveneens georganiseerd in een bond, De Wertha trouw te blijven. Het resulteerde in een jarenlange samenwerking.

Flirten met Oranjeboom

Aan de overnamewoede kwam echter geen einde, en uiteindelijk was het toch de beurt aan De Wertha zelf om overgenomen te worden. Dit zou een langzaam proces worden dat al in 1934 werd ingezet, toen de gebroeders Mathijsen besloten om een samenwerkingsverband aan te gaan met de Rotterdamse brouwerij Oranjeboom. Dit bedrijf stond nationaal en internationaal bekend om zijn vooruitstrevende technologie. Ze hadden zelfs een laboratorium waarin onderzoek werd gedaan om de kwaliteit van het bier steeds te verbeteren. Oranjeboom was beduidend groter dan De Wertha en kon het Weerter bedrijf met raad en daad bijstaan.

Weerstand

De samenwerking met Oranjeboom werd steeds inniger en er was steeds meer sprake van Rotterdammers die naar Weert verhuisden. In 1947 werd bijvoorbeeld H.J.M. Vissers uit Rotterdam in Weert als onder-directeur benoemd, met de bedoeling dat hij te zijner tijd Jos Mathijsen zou opvolgen. Ook de brouwmeester, A. Oudenaarde, was iemand van Oranjeboom. Dat er vanuit de Weerter hoek toch ook weerstand werd geboden tegen de Rotterdamse invloed bleek toen Jos Mathijsen in 1962 op 73-jarige leeftijd met pensioen ging. Terwijl Visser vanuit Rotterdamse hoek de meest voor de hand liggende kandidaat voor opvolging was, werd het uiteindelijk toch een telg uit het Weerter geslacht Mathijsen: Rolf, de zoon van Jos volgde zijn vader op. In 1964 werd echter alsnog Visser als directeur benoemd.

Sluiting

Het proces van verdere integratie was echter onafwendbaar, en in de jaren 1960 verdween Wertha als een zelfstandig merk. In Weert brouwde men voortaan Oranjeboom bier. In 1969 volgde uiteindelijk de genadeslag: Oranjeboom kondigde aan de Weerter vestiging te sluiten. Aan de elf nog vergebleven werknemers werd de gelegenheid geboden om in een andere Oranjeboom vestiging te gaan werken, of gebruik te maken van een afvloeingsregeling. Het gebouw van de Wertha stond nog enkele jaren leeg tot het werd gesloopt om plaats te maken voor een tennishal. Slechts een trotse toren van de brouwerij herinnert aan dit stukje Weerter glorie.