Brouwerij van Pelt

Achtergrond informatie

Huijsbrouwer

Het dorp Gilze bestond in de 17e en 18e eeuw maar uit één straat: de Kerkstraat (nu de Raadhuisstraat en Bisschop de Vetplein). In één van de panden was een boerderij annex herberg gevestigd. Uitbater was de herbergier of tavernier Peeter van der Biestraten. In die jaren was er bij de boerderij/herberg/taverne ook een brouwerij, die echter al lange tijd niet werd gebruikt. Op een lijst van bierbrouwerijen in Gilze en Rijen uit 1672 staan zes Coopbrouwers en vijf Huijsbrouwers. Eén van die huisbrouwerijen was van de weduwe van Peeter van der Biestraten, met de aantekening "daerop in lange jaren niet is gebrouwen".
De dochter van de weduwe trouwde in 1673 met Anthony Marchelis van Pelt. Het jonge paar ging op de boerderij/herberg wonen. Anthony stelde de brouwerij weer in werking. In 1698 is hij bierbrouwer, met een brouwketel groot zeven tonnen. Vanaf 1708 was Peeter Anthony van Pelt bierbrouwer. Hij betaalde een bedrag van 36 gulden aan impost (belasting) over zijn omzet aan bier en wijn in de brouwerij en herberg.

Grote brand

In de nacht van 19 op 20 juni 1763 werd Gilze opgeschrikt door een enorme brand. Vijfentwintig huizen en negen schuren gingen in vlammen op. Ook "Huys, schuer, brouwerije en drie stallen" van de familie van Pelt werden in de as gelegd. Volgens een opgave bedroeg de schade aan het onroerend goed 3000 gulden en aan de inboedel 195 gulden. Zowel het huis als de brouwerij werden herbouwd. Lange tijd bleef de brouwerij in het bezit van de familie van Pelt, zo blijkt uit de archieven.

Openbare verkoop

In 1799 trouwde de weduwe van Sebastiaan van Pelt, Elisabeth Pijnarts met de brouwerijknecht Jan van der Ven. Het huwelijk was maar van korte duur daar beide echtelieden in de loop van 1800 overleden. De erfgenamen gingen over tot openbare verkoop van het onroerend goed. Het huis, de brouwerij met de andere gebouwen werden gekocht door Cornelis Hoefmans, die getrouwd was geweest met een dochter van een bierbrouwer uit de Biestraat, die kort daarvoor was overleden. Cornelis Hoefmans was er brouwer, maar heeft dat niet lang gedaan. In verband met zijn tweede huwelijk vertrok hij in 1804 naar Riel en verkocht het onroerend goed. Hiermede kwam er een einde aan de herberg en brouwerij.

Leven van een brouwerij na brouwerij

Na het stopzetten van de brouwactiviteiten was er een arts in gevestigd. Daarna een aardappeljeneverstokerij. Vanaf 1850 werd in een koestal wekelijks een botermijn gehouden waar boeren hun boter aan handelaren. Vervolgens was er een koekfabriek en als laatste een metaalwarenfabriek in gevestigd. In 2001 werden de activiteiten op de metaalfabriek beeindigd.