Ambachtelijke Bierbrouwerij 't Koelschip

Achtergrond informatie

Brouwerij 't Koelschip bestaat in principe al sinds 1992 toen brouwmeester Jan Albert Anton Nijboer (1947) en zijn vrienden al brouwdemonstraties gaven op lokatie.

Bier uit concentraat

De liefde voor bier bij Jan ontstond rond 1975 na een bezoek aan vrienden in Engeland. Deze vrienden brouwden zelfstandig bier uit een concentraat in blik. Ongeveer 30% van de Engelse huishoudens destijds brouwden op deze wijze hun eigen bier. Enkele blikken werden destijds mee terug genomen naar Nederland gezien hier deze brouwwijze nog niet populair was. Lectuur over het brouwen van bier alsook het bezoeken van bierbrouwerijen vergrootte de bierkennis. De zolder werd ingericht als primitieve brouwerij.

De naam

De naam van de 'brouwerij' is afgeleid van de grote platte bak waar de gekookte wort in een dunne laag doorheen loopt. Door het grote oppervlak koelt de wort snel af. Boven deze kuip zit een puntdak met open nok en enkele openingen aan de zijkanten. Hierdoor kan de damp goed ontwijken en wordt het infectiegevaar beperkt. Het puntdak geeft het geheel het uiterlijk van een schip op zijn kop. Koelschepen worden in de grote industriële brouwerijen niet meer toegepast wegens het grote infectiegvaar. In het algemeen worden zij vervangen door platenkoelers.

Plannen en geld

De brouwerij zou in eerste instantie komen op de Bataviawerf in Lelystad. Echter bleef het lang bij plannen. De grote man tot oprichting van de brouwerij was Jan Nijboer die in samenwerking met Wim Fritz en Manfred Tiedtke, allen woonachtig in Almere, de plannen samen uitwerkte. Jan Nijboer had op dat moment al veel ervaring opgedaan als thuisbrouwer en als stagiair bij diverse brouwerijen. Het was dan ook niet vreemd dat hij de roerstok ging hanteren. Wim Fritz verdiende de kost als manager en hield zich dan ook met de zakelijke kant van de onderneming bezig. Om de installatie te bekostigen werden sponsors geworven en 'vriendencertificaten' verkocht.
 

Landgoed de Kemphaan of toch niet

In 1996 hield Manfred Tiedtke het voor gezien. Ook zou de brouwerij niet in Lelystad maar in Almere worden gevestigd. De Gemeente Almere kocht namelijk in 1996 Boerderij de Kemphaan aan met de bedoeling daar een stadslandgoed aan te leggen. Op deze lokatie zou dan ook de brouwerij worden gevestigd. Het was tevens de bedoeling dat naast een ambachtelijke bierbrouwerij ook een proeflokaal in te richten en een biermuseum. Voor het inrichten van het museum kwam het materiaal van de gesloten Brauerei Gambrinus uit het Zuidduitse Bamberg. Helaas liepen de zaken niet altijd op rolletjes waardoor in 1998 de kansen voor de brouwerij dan ook af leken te nemen. Volgens de projectontwikkelaar zou de lokatie hiervoor niet geschikt zijn.
 

De aanhouder wint

Brouwer Jan Nijboer gaf net op en brouwde thuis verder. Het assortiment bieren van Brouwerij 't Koelschip wordt onder andere verkocht in de gelijknamige bierwinkel in Almere Stad. De bierwinkel is eigendom van de vrouw van Jan Nijboer: Marrianne Nijboer-Carper (1946).
Eind 1998 kreeg Brouwerij 't Koelschip de beschikking over een pand op een klein industrieterrein aan de Steurstraat, gelegen in de Waterwijk, in Almere. Jan had hier de beschikking over een brouwerij, een proeflokaal en een opslagruimte. Hier werd vanaf februari 1999 gebrouwen. Op 24 maart 1999 werd de brouwerij officieel geopend door burgemeester Ouwerkerk van Almere. Er werd op deze lokatie een wekelijkse tussen de 50 en 100 liter gebrouwen. Alle ingrediënten waren afkomstig uit de directe omgeving van Almere. Eind 1999 trok Wim Fritz zich terug uit de brouwerij en stond Jan er alleen voor.

Sluiting

In juli 2000 sloot de brouwerij haar poorten van de lokatie in de Steurstraat. De huur van de brouwerij werd eind 2000 opgezegd. De apparatuur werd afgestoten aan de Stichting B.O.T. in Almere en de overige artikelen werden opgeslagen bij Jan Nijboer thuis of werden verkocht in de winkel. Na de sluiting bleef Jan Nijboer wel weer thuis brouwen. Eén van de redenen van de sluiting was dat de gemeente Almere de brouwerij sommeerde geen bieren meer te laten proeven in het proeflokaal. Hiernaast bleek de belangstelling vanuit Almere minimaal, waardoor een brouwerij in de opzet niet rendabel bleek. Om het voortbestaan van de bierspeciaalzaak van zijn vrouw niet op het spel te zetten werd besloten de brouwactiviteiten te staken. Er werd echter nog wel gezocht naar een geschikte locatie, alwaar de activiteiten weer konden worden hervat. Eind 2000 zag het er even naar uit dat de brouwerij zich kon vestigen op een lokatie in Emmen, gelegen tegenover de dierentuin. Na enig onderzoek bleek ook dit plan te veel voeten in de aarde te hebben. Tot er een nieuwe lokatie is gevonden werd het standaard bierassortiment gebrouwen bij de Duitse Leuchtturm Wirtshaus & Brauerei Gunzenhausen GmbH. Het betrof hier met name de bieren Almeers Amber, Almeers Blond Bier en Almeers Tarwebier, hoewel er ook nog andere bieren werden gebrouwen wanneer de brouwcapaciteit in Almere niet toereikend was.

Toch weer De Kemphaan??

Begin 2001 leek het erop dat de brouwerij zich alsnog op het landgoed De Kemphaan in Almere kon vestigen. Vanuit de gemeente was het dan toch de bedoeling een brouwerij op deze lokatie te vestigen. Almere moest een eigen brouwerij. Naast de brouwerij komt er op deze lokatie een horeca-gelegenheid, een geitenweide, een apen-eiland voor de Stichting Aap en een informatie-centrum van de Gemeente Almere gevestigd. In januari 2002 werd echter duidelijk dat de Gemeente met Erik Bok (bekend van Brouwerij de Leckere) in zee zou gaan. Weer een droom aan flarden...
In 2002 werd ongeveer 60% van de bieren van Brouwerij 't Koelschip gebrouwen met behulp van de faciliteiten van de Duitse Brauerei Leuchtturm.

Tegenslag no.??

Per 1 maart 2003 verhuisde zowel de brouwerij als bierspeciaalzaak 't Koelschip van de Grote Markt 211 in Almere Stad naar een industrieterrein aan de Markerkant 10-46 in Almere Stad waar ze de beschikking kregen over een pand waarin zowel de brouwerij als de bierspeciaalzaak in ondergebracht kunnen worden. De brouwinstallatie nam hij mee vanuit zijn oude pand aan de Steurstraat, waar hij in 2000 dus zijn brouwactiviteiten van de gemeente moest stoppen. Kort nadat hij dit pand feestelijk had geopend sommeerde de gemeente hem echter de activiteiten te staken en het pand te sluiten.
In 2005 besloot Jan Nijboer zijn speurtocht naar een geschikte locatie na zovele jaren te staken. Sindsdien brouwt Jan Nijboer op kleine schaal aan de Grace Kellystraat, 1 hl. per brouwsel. In dat jaar werd ook een nieuwe brouwinstallatie aangeschaft bij de firma Brumas in het Duitse Bayrischzell. De installatie werkt middels stoominjectie. Met de installatie kan ongeveer 50 liter per week worden gebrouwen. Jan brouwt niet alleen in Almere maar gebruikt deze ook op lokatie.

Het Koelschip in 2017

Dhr Nijboer van Het Koelschip geeft aan dat ze immer nog sterke/zware bieren brouwen op kleine schaal.